CÁCH CHỌN ĐỒ CÚNG BẰNG ĐỒNG ĐẸP TẠI HÀ NỘI

Làm thế nào để mua được một sản phẩm mỹ nghệ bằng đồng, đồ thờ cúng bằng đồng đẹp và đúng chất lượng? Bài viết này sẽ chia sẻ với quý bạn đọc kinh nghiệm chọn đồ thờ cúng bằng đồng chất lượng tại khu vực Hà Nội.

Thế nào là đồ thờ bằng đồng chất lượng?

Câu trả lời là khi sản phẩm đồ đồng thờ cúng đó đạt tiêu chí về mỹ thuật và kỹ thuật.

Về mỹ thuật: Do sở thích và cảm nhận của mỗi người là khác nhau nên tiêu chí này cũng có sự thay đổi trong con mắt của từng người, ví dụ người thích các chi tiết của sản phẩm phải cứng cáp, mạnh mẽ, người lại thích mềm mại bay bổng, tuy sở thích khác nhau nhưng cần phải đáp ứng một số tiêu chí nhất định, do sản phẩm thờ cúng là hữu hình, có hình dạng và kích thước cụ thể do đó sản phẩm phải đạt sự hài hòa về kích thước, bố cục, các điểm nổi bật/ nhận diện của sản phẩm phải thể hiện được.

Ví dụ:

• Một quả chuông tiếng phải ngân và rung không chói tai
• Một pho tượng: Tỷ lệ về kích thước của mặt với thân, chân, vai phải đảm bảo; hai mắt phải đều nhau không thể mắt to mắt bé, mắt cao mắt thấp, các đường nét phải mạch lạc
• Ví dụ lông cánh của con hạc phải tách rời khối, nổi rõ từng lông chứ không thể bết khối như thể con hạc đó vừa đi đằm bùn đất … đạt được các tiêu chí trên thì sản phẩm mới có hồn.

Về kỹ thuật: Có hai yếu tố chính quan trọng đánh giá đó là kết cấu và thành phần nguyên liệu, trong đó nguyên liệu đóng vai trò chi phối bởi nó ảnh hưởng tới kết cấu. Một sản phẩm đồ đúc đồng không thể đạt được yêu cầu khi bề mặt sản phẩm đó bị rỗ chằng chịt với các vết rỗ có kích thước lớn, sâu, cũng không thể đạt khi bề mặt đó nhẵn bóng nhưng nhẵn bóng bằng cách sử dụng ma tít sơn bả để che các vết rỗ… Dựa vào thành phần nguyên liệu có thể chia đồ thờ bằng đồng làm hai loại đó là: Đồng vàng và đồng đỏ.

Bộ đồ thờ bằng đồng đỏ

- Đồng vàng hay còn gọi là đồng thau, thành phần chính là đồng đỏ (Cu) chiếm khoảng 60 -70% và Kẽm (Zn) chiếm khoảng 27-40% với đặc điểm độ cứng cao, khó chế tác, giá nguyên liệu rẻ hơn đồng đỏ, có màu vàng sáng như vàng 18k và ít có khả năng sơn phủ, chuyển thành màu khác do đó rất dễ nhận biết.

- Đồng đỏ: Ưu điểm là dễ chế tác, có thể chạm, khảm vàng, bạc, có thể “xuống màu” (tạo màu) được nhiều màu sắc khác nhau... nhưng nhược điểm là giá thành lại khá cao.  Gọi là đồng đỏ nhưng thực tế phải là hợp kim của đồng đỏ bởi đồng đỏ có đặc tính khi cán nóng rất dẻo, dễ tạo hình nhưng khi sử dụng công nghệ đúc thì với đặc tính sức căng bề mặt lớn, độ trơn chảy kém cộng với vật đúc thường có hình dáng gấp khúc, độ dày ở các vị trí khác nhau dẫn tới sản phẩm đúc thường gặp nguy cơ khả năng điền đầy kém, gây thủng sản phẩm và bề mặt hay bị vỡ nứt, để khắc phục nhược điểm này thì thợ đúc thường pha thêm vào đồng đỏ một lượng thiếc (Sn), chì (Pb), việc pha thêm thành phần này cũng là cơ hội để các xưởng làm ăn không nghiêm chỉnh lợi dụng để “rút ruột” sản phẩm.

Lựa chọn thế nào để có sản phẩm đồ thờ bằng đồng đạt chất lượng?

Về mỹ thuật thì cảm nhận mắt thường có thể tự đánh giá được sản phẩm đó, nhưng phân biệt sản phẩm  có chất liệu tốt không đơn giản nhất là khi người mua không có kinh nghiệm và kiến thức.

Một phương pháp kinh điển đó chính là cắt một mẩu nhỏ (với các sản phẩm kích thước lớn) hoặc đem cả sản phẩm (nếu kích thước nhỏ) gửi các trung tâm phân tích kim loại như viện Khoa học Vật Liệu, PTN vật liệu trường ĐHBKHN….phân tích ra thành phần nhưng phương pháp này có đồi chút khó khăn bởi không phải sản phẩm nào cũng có thể cắt hoặc mang đi đo được, hiện tượng thiên tích gây ra kết quả không đại diện bởi mỗi vị trí khác nhau có thể cho ra kết quả khác nhau cần phải phân tích ở nhiều vị trí, nhiều mẫu,tốn kém.

Có một kinh nghiệm rất dễ áp dụng và chính xác cao (tất nhiên không thể định lượng ra % các thành phần) đó là dựa trên màu sắc của sản phẩm. Đồ thờ cúng bằng đồng ít bị pha chì thì màu càng đỏ tươi gần với màu đồng đỏ, bị pha chì nhiều thì màu phôi đúc ra bị nhợt nhạt gần với màu chì; Có hai cách, cả hai dựa trên đặc điểm nhiệt nóng chảy của chì là rất thấp và công cụ đánh giá rất phổ biến ở các xưởng chế tác,  một là dùng mũi dùi hay máy mài, mài nhẹ lên bề mặt sản sau khi mài bề mặt sẽ bóng loáng, màu tươi mới nhưng để sau vài phút màu sẽ tái nhợt do ma xát nên nhiệt độ tại chỗ mài cao, chì nóng chảy trôi lên bề mặt; cách hai là dùng đèn khò bằng gas thổi vào 1 hoặc một số vị trí của sản phẩm, cơ chế và hiện tượng tương tự cũng xuất hiện.